drony w walce ze smogiem - najczęściej zadawane pytania
Drony stają się coraz bardziej uznanym narzędziem w walce o poprawę jakości powietrza w Polsce. Realizując usługę "Patrol Antysmogowy" często spotykamy się z dużym zainteresowaniem Zamawiających oraz Mieszkańców. W poniższym artykule zawarliśmy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania.
1. Jak przebiegają działania kontrolne z użyciem dronów (BSP)?
W powietrze wzbijają się dwie maszyny. Pierwsza – dron „zwiadowca” - odpowiedzialny jest za bezpieczeństwo oraz efektywność działań - zawisa na wyższym pułapie, obserwując okolicę, dostarczając obraz oraz pewne dane wspomagając pilota pierwszego drona, ujawniając przeszkody, naprowadzając, chroni przed pojawieniem się innego bezzałogowego czy załogowego statku powietrznego, ale też sprawdza, czy w określonym obszarze nie pojawiło się inne źródło zanieczyszczenia, co jest bardzo istotne dla efektywności działań.
Druga wyposażona w system sensorów - Nosacz II - podlatuje bezpośrednio do komina. Za pomocą sondy ze strugi ulatującego dymu pobierana jest próbka w sposób ciągły, która następnie trafia do analizatora. Po trwającym kilka sekund badaniu informacja o wykrytych substancjach trafia online do zewnętrznej stacji naziemnej i jest prezentowana w przystępnej graficznej lub liczbowej formie na ekranie analityka.
W przypadku przekroczenia ustalonych norm na wyświetlaczu pojawia się czytelna informacja, która jest sygnałem do przeprowadzania dalszych czynności przez funkcjonariuszy. Cały proces analizy powietrza daje praktyczne natychmiastowe informacje o potencjalnym zanieczyszczeniu powietrza poprzez spalanie butelek PET, reklamówek, lakierowanego drewna, ogumienia z jednoczesnymi danymi o ilości cząsteczek zawieszonych PM1, PM 2,5 oraz PM 10. Wszystkie informacje o badaniach wraz z parametrami lotu, datą oraz godziną zapisywane są na karcie pamięci z możliwością ich późniejszego odtworzenia w formie tabeli oraz zapisywane są w dodatkowo w chmurze za pomocą sieci LTE.
Gdy to badanie wykryje spalanie niewłaściwego paliwa, do akcji wkraczają strażnicy lub urzędnicy. Wchodzą do wytypowanego domu weryfikując wskazanie drona, w przypadku uzasadnionych wątpliwości dodatkowo pobierają próbki z paleniska, przy okazji sprawdzając wiek i klasę urządzenia grzewczego (kotła, pieca) pod kątem wymagań uchwały antysmogowej. Następnie próbki trafiają do certyfikowanego laboratorium, z którymi dany urząd/Straż Miejska posiada stosowną umowę.
Te przeprowadza oznaczenie fizykochemiczne zgodnie z metodyką wykrywania nielegalnego spalania lub współspalania odpadów, następnie orzeka, czy spalano odpady.
"Drony pozwalają na ujawnienie przypadków spalania na znacznie większym obszarze, nie ograniczając się tylko do jednej ulicy, ale często całej dzielnicy."
2. Czym się różnią kontrole z użyciem BSP od działań podejmowanych przez patrol straży?
„Standardowa” kontrola realizowana w zakresie niskiej emisji przez Straże Gminne/Miejskie odbywa się poprzez fizyczne wejście na teren nieruchomości, sprawdzenie źródła ciepła - pieca/kotła pod kątem ewentualnego spalania odpadów lub – w tych obszarach, w których funkcjonuje uchwała antysmogowa - paliw zakazanych. Zaletą takiej kontroli jest niewątpliwie element bezpośredniego ujawnienia wykroczenia, a co za tym idzie sprawnego postępowania mandatowego, pod warunkiem, że strażnik bezpośrednio - gdy został wpuszczony do budynku - ujawnił „naocznie” spalanie odpadów.
Kolejną zaletą metody standardowej jest aspekt inwentaryzacyjny - może stwierdzić w jakim konkretnie kotle, piecu odbywa się spalanie. Przy czym w przypadku, gdy strażnik/urzędnik przedsięwziął podejrzenie organoleptycznie na podstawie np. barwy dymu, silnego zadymienia i podjął decyzje, wejścia na teren nieruchomości a kontrola paleniska nie wykazała spalania odpadów - funkcjonariusz SM/urzędnik pobiera próbkę popiołu w kierunku wykazania śladów substancji potwierdzających podejrzenie spalania odpadów w celu nałożenia grzywny w drodze mandatu lub skierowania sprawy do Sądu. Koszt badania pobranej próbki oscyluje pomiędzy kwotą 400 a 1 000 zł i nie ma gwarancji, iż badanie potwierdzi spalanie odpadów.
Wadą przy tradycyjnych kontrolach jest ich przewidywalność. Wykonując kontrole na danej ulicy od domu do domu, mieszkańcy łamiący prawo mogą zdążyć usunąć dowody wskazujące na spalanie odpadów np. zalewając palenisko wodą, czyszcząc palenisko, popielnik z odpadów. I tak po wielokroć bywa. Z każdym pojawieniem się strażnika/ urzędnika u progu kolejnego domu znacząco maleje skuteczność kontroli. Drony pozwalają na ujawnienie przypadków spalania na znacznie większym obszarze nie ograniczając się tylko do jednej ulicy, ale często całej dzielnicy. Dodatkowo wykorzystanie drona cechuje element zaskoczenia oraz walor działań prewencyjnych związanych z mechanizmem psychologicznym - świadomością ryzyka nieoczekiwanej kontroli - eliminując też poczucie anonimowości przy spalaniu odpadów.
Warto wspomnieć też, iż kontrola palenisk wykonywana przez Straż Miejską metodą tradycyjną umożliwia zbadanie maksymalnie od kilku do kilkudziesięciu punktów podczas jednego dnia pracy w zależności od ilości zaangażowanych funkcjonariuszy, kontrola z wykorzystaniem BSP umożliwia zbadanie od kilkunastu do kilkuset punktów w ciągu kilku lotu.
Kolejnym argumentem przemawiającym za kontrolami z użyciem BSP jest zawarty w Wojewódzkim Programie Poprawy Powietrza – Plan Działań Krótkoterminowych – a więc wymóg prawny podjęcia określonej ilości kontroli w trakcie ogłoszonego alarmu smogowego tzn. przekroczenia przyjętych norm stężenia pyłów PM10, PM2,5 oraz LZO w powietrzu na obszarze danej gminy, województwa - dron efektywnie pozwala skupić się na tych kominach, które wywołały to zjawisko, natomiast część kontroli wykonywanych przez SM/SG ma na celu spełnianie wymogu ilościowego – wymaganej liczby kontroli, a nie aspektu jakościowego – w tym wypadku identyfikacji, dotarcia, ujawnienia truciciela, a więc odpowiedzialnego za powstanie smogu.
"Ta nowatorska metoda przenosi pomiary zanieczyszczeń na nieosiągalny do tej pory poziom(...)"
3. Czy piloci dronów/ zespoły dronowe, samodzielnie wykonują misje antysmogowe? Na podstawie jakiego przepisu są wykonywane kontrole z użyciem drona?
Podstawą do realizacji misji antysmogowych są przepisy art. 379 Prawo ochrony środowiska oraz art. 9u ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, stąd konieczność wykonywania tych działań przez przeszkolonych, posiadających stosowne imienne upoważnienie strażników miejskich/gminnych lub pracowników urzędów. Osoba kontrolująca jest uprawniona do wstępu, wraz z niezbędnym sprzętem, na teren nieruchomości oraz do przeprowadzania badań lub wykonywania innych czynności kontrolnych. Prawo nie wskazuje, jaki konkretnie może być to sprzęt - zarówno drony, kamery termowizyjne mogą być wykorzystywane do wykrywania szkodliwych substancji, przestarzałych źródeł ciepła. Kamera termowizyjna umożliwia też dostrzeżenie w szczególnie w okresie grzewczym, gdy szybciej zapada zmrok, który z kominów emituje ciepło - na tej podstawie możliwe jest wskazanie kominów które emitują dym i poddanie ich sprawdzeniu. Ta nowatorska metoda przenosi pomiary zanieczyszczeń na nieosiągalny do tej pory poziom, w przypadku tradycyjnych działań kontrolnych realizowanych przez funkcjonariuszy straży po zmroku bardzo trudno, wręcz niemożliwe było zlokalizowanie szkodliwego dymu z konkretnego komina.
Warto przy tym nadmienić, iż osoby upoważnione do sprawowania funkcji kontrolnych przestrzegania prawa o ochronie środowiska same muszą posiadać konkretną, określoną wiedzę i umiejętności. Więcej o szkoleniu znajdziesz tutaj: szkolenie Pomiar smogu
"Koszt badania jednego budynku w kierunku podejrzenia spalania odpadów jest znacznie niższy od kosztu badań laboratoryjnych"
4. Czy piloci dronów/ zespoły dronowe, samodzielnie wykonują misje JAKIE SĄ ZALETY KONTROLI Z UŻYCIEM DRONA (BSP)?
Efektywne wykorzystanie posiadanych zasobów, podejmowanie działań kontrolnych na terenie konkretnej nieruchomości oraz efekt edukacyjny - oto kilka zalet wykorzystania BSP do egzekwowania przepisów o zakazie spalania odpadów oraz zakazanego opału. Metoda ta pozwala z jednej strony na zwiększeniu efektywnych kontroli, z drugiej praktycznie wyeliminować niepotrzebne wejścia do domów tych mieszkańców, którzy nie spalają odpadów co jest niezwykle istotne w dobie obecnej sytuacji związanej z pandemią. Dużą zaletą kontroli przy użyciu dronów jest również brak obowiązku informowania i zapowiadania takich działań. Używanie dronów w wielu przypadkach jest rozwiązaniem tańszym i bardziej ekonomicznym. Koszt badania jednego budynku w kierunku podejrzenia spalania odpadów jest relatywnie niższy od kosztu badań laboratoryjnych z tym, że te ostanie w zależności od metody referencyjnej wykonywane są głownie w akredytowanych laboratoriach wskazują ze 100% pewnością na spalanie odpadów.